Çukurova Üniversitesi - Eğitim Öğretim Bilgi Sistemi

Proses değişkenlerinin kontrolüne yönelik olarak kontrol sistemlerin analizleri, modellenmesi, kontrolcü tasarımı ve farklı kapalı devre kontrol yapılarına yönelik bilgilerin bir bütünlük içerisinde verilmesi

Dersin İçeriği

Endüstriyel sistemlerin kontrolüne giriş. Blok diyagrams ve kontrol. Semboller, proses modellemesi. kütle, enerji ve madde balans denklemleri. Yaklaşık proses modelleri. Doğrusallaştırma. Kontrolcüler, eyleyiciler ve kontrol döngüsünde kullanılmaları. Sensörler ve sinyal iletişimi. Zaman ve frekans aralığında Açık ve kapalı devre PID kontrolcü tasarımı. Reaksiyon-eğri metodu (Ziegler-Nichols). Sürekli osilasyon metodu, çeyrek büyüklük metodu, Cohen-Coon reaksiyon metodu. Debi statik ve dinamik özellikleri. Basınç ve seviye kontrol döngüleri. Gelişmiş kontrol metotları: ardışık, ileri beslem, kesme, dupleks, seçici ve ortalama kontrol metotları. Isı ve kütle transferleri. Analok ve dijital çalışma. Ölçüm aralığı.

Dersin Öğrenme Kazanımları
1) Proses kontrol sistemlerinin sınıflandırılması açıklar
2) Kontrol akış diyagramlarını tanımlar
3) Proses değişkenlerinin fiziksel karakteristiklerini tanımlayarak matematiksek modellerini açıklar
4) PID tipi açık ve kapalı devre kontrolcü tasarımını üretir
5) Üretim hattında farklı kontrol yapılarının kurulmasını açıklar
6)
7)
8)
9)
10)
11)
12)
13)
14)
15)

DERSİN PROGRAM KAZANIMLARINA KATKISI
No	Temel öğrenme Kazanımları	Katkı Düzeyi
No	Temel öğrenme Kazanımları	1	2	3	4	5
1	Matematik, fen bilimleri ve ilgili mühendislik disiplinine özgü konularda yeterli bilgi birikimi; bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri, karmaşık mühendislik problemlerinin çözümünde kullanabilme becerisi.
2	Karmaşık mühendislik problemlerini tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi.
3	Karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi; bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi.
4	Mühendislik uygulamalarında karşılaşılan karmaşık problemlerin analizi ve çözümü için gerekli olan modern teknik ve araçları seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojilerini ve programlama bilgilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi.
5	Karmaşık mühendislik problemlerinin veya disipline özgü araştırma konularının incelenmesi için deney tasarlama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi.
6	Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi; bireysel çalışma becerisi.
7	Sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi; en az bir yabancı dil bilgisi; etkin rapor yazma ve yazılı raporları anlama, tasarım ve üretim raporları hazırlayabilme, etkin sunum yapabilme, açık ve anlaşılır talimat verme ve alma becerisi.
8	Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği konusunda farkındalık; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi.
9	Etik ilkelerine uygun davranma, mesleki ve etik sorumluluk ve mühendislik uygulamalarında kullanılan standartlar hakkında bilgi.
10	Proje yönetimi, risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi, iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi; girişimcilik, yenilikçilik hakkında farkındalık; sürdürülebilir kalkınma hakkında bilgi.
11	Mühendislik uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ve çağın mühendislik alanına yansıyan sorunları hakkında bilgi; mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık.
12	Elektrik-Elektronik mühendisliği bilgilerini mesleğe özgü alet ve cihazlar üzerinde uygulayabilme
13	İçinde yaşadığı toplumun, dünyanın ve çağın, bilimsel, sosyal, tarihi, ekonomik ve politik olguları hakkında farkındalık

DERS AKIŞI
Hafta	Konular	Ön Hazırlık	Yöntem
1	Giriş ve içerik, kaynak kitabın tanıtılması (Seborg, D.E, Edgar T.F., Mellichamp, D.A., Process Dynamic and Control, Wiley)		Anlatım Alıştırma ve Uygulama
2	Açık ve kapalı devre proses kontrol şekilleri, özellikleri, analizleri	Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri	Anlatım Alıştırma ve Uygulama
3	Fiziksel proses kontrol sistemlerinin blok diyagramlarının çizilmesi	Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri	Anlatım Alıştırma ve Uygulama
4	Proses sistemlerinin matematiksel modellenmesi	Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri	Anlatım Alıştırma ve Uygulama
5	Kütle denge modeli	Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri	Anlatım Alıştırma ve Uygulama
6	Enerji denge modeli	Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri	Anlatım Alıştırma ve Uygulama
7	Bileşen denge modeli	Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri	Anlatım Alıştırma ve Uygulama
8	Ara Sınav	Klasik yazılı sınav	Yazılı Sınav
9	Sıcaklık, basınç, seviye, debi ve bileşen kontrol döngüleri için kontrolör tasarımı	Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri	Anlatım Alıştırma ve Uygulama
10	Açık devre PID kontrolör tasarımı	Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri	Anlatım Alıştırma ve Uygulama
11	Kapalı devre PID kontrolör tasarımı	Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri	Anlatım Alıştırma ve Uygulama
12	Gerçek sistemde PID set değerlerinin ayarlanması	Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri	Anlatım Alıştırma ve Uygulama
13	Geribeslemeye ilave performans artırıcı kontrol yapıları	Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri	Anlatım Alıştırma ve Uygulama
14	Grup ve küme kontrol şekilleri, değerlendirilmesi, analizleri	Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri	Anlatım Alıştırma ve Uygulama
15	Ortalama control, seçiciler	Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri	Anlatım Alıştırma ve Uygulama
16-17	Yarıyıl Sonu Sınavları	Klasik yazılı sınav	Yazılı Sınav

KAYNAKLAR
Ders Notu
Diğer Kaynaklar	4. Ders notları

Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü

Fen Bilimleri Enstitüsü

Sağlık Bilimleri Enstitüsü

Sosyal Bilimler Enstitüsü