Çukurova Üniversitesi - Eğitim Öğretim Bilgi Sistemi

Dersin temel amacı pnömatikteki temel prensibleri öğreterek, endüstriyel otomasyon ve mekatronik uygulamalar için pnömatik sistemler tasarlayabilme ve pnömatik sistemleri çözüm olarak kullanmayı vermektir.

Dersin İçeriği

Giriş Pnömatikte fiziksel prensipler Yön kontrol valfleri, Doğrusal hareket elemanları (silindirler) Pnömatik akış kontrol valfleri Hava motorları Pnömatik sensörler Devre gösterimi ve analizi Pnömatik sıralama devresi tasarımı Sıralı pnömatik kontrol için Cascade devre şeması tasarımı Pnömatik Kombinasyon devre şeması tasarımı Pnömatik sistemlerin tasarımı ve tasarım örnekleri

Dersin Öğrenme Kazanımları
1) Pnömatik ve hidrolik teknolojileri ile ilgili temel prensipleri bilir.
2) Endüstriyel uygulama şartlarına bağlı olarak pnömatik veya hidrolik teknolojiyi belirler ve uygun olanı önerir.
3) Pnömatik yön kontrol valfler tip ve çeşitlerini bilir ve uygun valf seçimi yapar.
4) Dış kuvvet gereksinimine bağlı olarak doğrusal (silindirleri) ve dönel hareket elemanlarını (Kompresör, pompa, hidrolik ve pnömatik motor) boyutlandırıp, seçer.
5) Akış kontrol valfleri çeşitlerini bilir ve uygular.
6) Pnömatik temaslı ve temassız sensörleri otomasyon çözümlerinde kullanabilir.
7) Pnömatik devre şemalarını analiz edip, anlar ve tasarım hatalarını tespit edebilir.
8) Pnömatic sıralı devre şeması tasarımı yapar
9) Endüstriyel otomasyon ve mekatronik uygulamalar için pnömatik otomasyon çözümleri sunar.
10) Orta seviye üzeri uygulamalar için pnömatik sistem tasarımı yapar.
11)
12)
13)
14)
15)

DERSİN PROGRAM KAZANIMLARINA KATKISI
No	Temel öğrenme Kazanımları	Katkı Düzeyi
No	Temel öğrenme Kazanımları	1	2	3	4	5
1	Matematik, fen ve mühendislik temel bilgisi ile donanımlı olma
2	Makine mühendisliğinin temel kavram, kuram ve prensiplerine hâkim olma
3	Makine mühendisliği temel alanlarında deney tasarlayıp, yapabilme; çıkan sonuçları ve elde edilen verileri irdeleyip yorumlayabilme
4	Çeşitli mühendislik teknikleri ve becerileri ile donanımlı olma
5	Teknik, ekonomik, çevresel, üretilebilirlik, sürdürülebilirlik sınırlamaları dâhilinde çeşitli mühendislik ihtiyaçlarını karşılamak üzere bir sistem, bileşen veya süreç tasarlayabilme
6	Bir işletmede karşılaşabileceği uygulamaları bağımsızca inceleyip öğrenebilme; gördüğü problemlerinin kritik değerlendirmesini yapabilme; problemleri formüle edebilme ve uygun tekniği seçerek çözüm getirebilme
7	Bir ürünün veya üretim yönteminin tanımlanması, tasarlanması, geliştirilmesi ve kullanıma alınmasına öncülük edebilme
8	Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliğinin farkında olma ve kendini devamlı yenileyebilme
9	İngilizceyi teknik veya teknik olmayan konularda yazılı ve sözlü etkin kullanabilme
10	Çok etkin bir biçimde bilgisayar kullanabilme; bilgisayar destekli çizim, tasarım, çözümleme ve sunum yapabilme
11	Takım çalışmasına yatkın olma, çevresiyle iyi iletişim kurabilme; çok yönlü ve disiplinler arası çalışan bir takımın üyesi olarak verimli çalışabilme
12	Teknik ve etik sorumluluklarının farkında, meraklı ve yenilikçi olma

DERS AKIŞI
Hafta	Konular	Ön Hazırlık	Yöntem
1	GİRİŞ; Dersin amacı, endüstriyel örnekler, Pnömatik ve hidrolik teknoloji seçim kriterleri, Sembolik gösterim örnekleri.	Kaynak kitap-bölüm 1 okunmalı
2	HİDROLİK VE PNÖMATİKTE TEMEL PRENSİPLER; kuvvetin akışkanlar ile transferi, akış ve basınç kaybı, orifis den atmosfere akış, basınçlı hava, atmosferik basınç, vakum, mutlak ve rölatif basınç	Kaynak kitap-bölüm 1 okunmalı,
3	Sıvılarda basınç, Gas (Boyle's,Charles',Gay-Lussac's) kanunları, Pnömatik güç transferinin avantajları, güç transferi, Pnömatik sistemin basit konsepti.	Kaynak kitap-bölüm 1 okunmalı,
4	YÖN KONTROL VALFLERİ; Valf sembolleri,, Valf anahtarlama posizyonları, Valf portları ve and Port markalama, Valf mekanizmaları, Normalde kapalı ve normalde açık valfler, Valf kumanda metodları, yay kumandalı valfler, makaralı valfler, Düz kayar valfler, Oturma yüzeyli valfler, makaralı/oturma yüzeyli valfler, Sürtünmesiz valfler, Valf geçiş konumu,	Kaynak kitap-bölüm 2, Konveyörden parça yönlendirme ev ödevi
5	Anahtarlamada özel merkez pozisyonu valf dönüştürme, Aktuator kontrolü, Devre şeması markalama, Pozisyon esaslı kontrol, ''VE'' fonksiyon valfi, ''VEYA'' fonksiyon valfi, Zaman gecikme valfi, Etki valfi, Seri bağlı zaman gecikme valfi, Basınç sensörü, Zaman ve basınç kontrol esaslı kontrol.	Kaynak kitap-bölüm 2 okunmalı, Otobüs kapısı uygulaması ev ödevi yapılmalı
6	LINEER HAREKET ELEMANLARI; Tek ve çift yönlü hareket elemanları, pnömatik yastıklama, Lineer hareket elemanlarında sızdırmazlık, hareket elemanı konstrüksiyonu, hareket eleamanı kırılması, Özel hareket elemanları, Darbe silindirleri, Rodsuz silindirler, dönel hareket elemanları,pnömatik kilitleme sistemleri, Hareket elemanı boyutlandırma, Dış yük hesabı	Kaynak kitap-bölüm 3 okunmalı
7	Statik eksenel yük hesabı, Basınç yük ilişkisi, Dinamik eksenel yük hesabı, Hareket elemanı yetersiz boyutlandırma, hız ve darbe kontrolü, eksenel yük hesaplarını sonlandırma, Piston Rod burkulması, hava harcama hesapları	Kaynak kitap-bölüm 3 okunmalı,
8	AKIŞ KONTROL VALFLERİ; Basit kısma tipi akış kontrol valfi, serbest dönüşlü ayarlanabilir kısma valfi, kam mekanizmalı akış kontrol valfi, Hızlı egzos, hidrolik çek valfli hız kontrol valfi, kısma valfi montaj metodları, girişte ve çıkışta hız kontrol yöntemleri, güç valfi akış kontrolü, sistem boyutlandırma, yastıklama, hız kontrol yöntemlerinin özeti- ENDÜSTRİYEL UYGULAMA ÖRNEKLERİ	Kaynak kitap-bölüm 4, montaj için alt-yerleştir uygulama ev ödevi
9	HAVA MOTORLAR; Tork, motor hızı, güç çıktısı, kanatçıklı,dişli, radyal ve eksenel pistonlu, Türbinli motorlar, basınç ve hava akışı, hava motorlarında regülasyon, farklı basınçlarda veri, hava motoru performans karşılaştırma, Hava motoru boyutlandırma ve tork hesapları, hidrolik pompa ve motorlar.	Kaynak kitap- bölüm 5, okunmalı
10	PNÖMATİK SENSÖRLER; Temaslı sensörler, Bir yöne atlamalı makaralı valf, arka basınş sensörü, akışkan seviye sensörü, Temazsız sensörler, yaklaşım, aralık, hava bariyeri, Amplifikatör (yükseltici) valfler, tek ve çift kademeli yükselticiler, Pnömatik Reed sensör, Hava harcaması azaltma, Valf montajı ve harekete geçirme.	Kaynak kitap-bölüm 6 ve 7 okunmalı
11	VİZE SINAVI VE LAB UYGULAMASI: Önceden hazırlanmış föyler kullanılarak endüstriyel uygulama örnekleri öğrenciler tarafından deney setleri üzerinde kurulacak.	Dağıtılan Laboratuar föyleri (2 adet) çalışılmalı
12	DEVRE GÖSTERİMİ VE KONTROL PROBLEM ANALİZLERİ; Devre şeması çizim metodları, Devre şema çizim tavsiyeleri, Devre şeması analizleri-SEMBOLLER VE DİYAGRAMLAR- Şematik, program akış, mantık, fonksiyonel, devre şemaları ve ekipman listesi olşturma	Kaynak kitap-Bölüm 7 ve Bölüm 16 çalışılmalı. Dağıtılan ek doküman çalışılmalı.
13	PNÖMATİK SIRALI DEVRE TASARIMI; Hareket-zaman-adım diyagramı, çakışan sinyaller, sıralı devre tasarım metodu, Sıralı devre kontrolü için mantıksal anahtarlama eşitlikleri, Tekrarlı ve eş zamanlı silindir hareketleri, VE vaflerinin seri bağlantısı	Kaynak kitap-Bölüm 8 çalışılmalı, Tasarım ev ödevi
14	Eş değer ''VE'' fonksiyonu, zaman gecikmeli sıralama, Woodpecker hareket controlu, sıralı devrede tehlike anında ani durdurma, Çeşitli ani durdurma ve devre kontrol seçim devreleri , durdurma modülleri, ticari sıralı devre modulleri. CASCADE control yöntemi ile tasarım	Kaynak kitap-bölüm 8 ve 9 çalışılmalı
15	FİNAL SINAVI	Tüm bölümler iyi öğrenilmeli
16-17	BÜTÜNLEME SINAVI	Tüm bölümler iyi öğrenilmeli

KAYNAKLAR
Ders Notu
Diğer Kaynaklar

Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü

Fen Bilimleri Enstitüsü

Sağlık Bilimleri Enstitüsü

Sosyal Bilimler Enstitüsü