Çukurova Üniversitesi - Eğitim Öğretim Bilgi Sistemi

Çeliklere uygulanan ısıl işlemler ile ilgili temel kavramları öğretmek, bu temel bilgileri kullanarak tasarım ve imalat için malzeme özelliklerini iyileştirebilme kabiliyeti kazandırmak.

Dersin İçeriği

Saf demir için ısıl dönüşüm diyagramı ve kristal yapıları. Demir-karbon denge diyagramı. Zaman-sıcaklık dönüşüm diyagramları. Perlit, beynit ve martenzit oluşumları oluşumu. Sertleştirilebilme. Çeliklere uygulanan ısıl işlemler. Tavlama işlemleri. Sertleştirme. Sertleştirme sonucuna etki eden faktörler; ısıtma ortamı, ısıtma hızı, bekletme süresi, sertleştirme sıcaklığı. Sertleştirmede kullanılan soğutma metotları; Doğrudan soğutma, martemperleme, östemperleme. Soğutma ortamları; su, tuzlu su, yağ, su bazlı polimer sıvılar, hava. Yüzey sertleştirme işlemleri; alevle sertleştirme, indüksiyon ile sertleştirme. Karbürleme ve karbürleme sonrası uygulanan ısıl işlemler, nitrürleme, karbonnitrürleme. Tasarımın ısıl işlemlerdeki rolü ve ısıl gerilmeler.

Dersin Öğrenme Kazanımları
1) Demir-Karbon Denge Diyagramını, Zaman-Sıcaklık Dönüşüm Diyagramlarını ve bu diyagramların ısıl işlemlerde kullanımını bilir
2) Sertleştirilebilme kabiliyetinin nasıl belirlenebileceğini bilir ve elde edilen sonuçları pratikteki uygulamalar için yorumlayabilir
3) Alaşım elementlerinin sertleştirilebilme kabiliyetine etkilerini tanımlayabilir
4) Metallerin yapısı ile malzeme özellikleri arasındaki ilişkileri yorumlayabilir,
5) Isıtma ve soğutmada oluşacak yapısal dönüşümleri yorumlayabilir,
6) Isıl işlem parametrelerinin elde edilecek yapı ve özelliklere etkilerini yorumlayabilir,
7) Tasarım ve imalatta istenilen malzeme özellikleri için ısıl işlem yöntemi seçebilir
8) Herhangi bir ısıl işlem sonrası elde edilebilecek özellikleri yorumlayabilir
9) Aşınma direnci ve tokluk gibi zıt özelliklerin aynı parçada nasıl elde edebileceğini bilir
10) Isıl işlem esnasında oluşabilecek artık gerilmeleri ve bu gerilmelerin nasıl önlenebileceğini bilir
11) Metalografik inceleme için numune hazırlayabilir
12)
13)
14)
15)

DERSİN PROGRAM KAZANIMLARINA KATKISI
No	Temel öğrenme Kazanımları	Katkı Düzeyi
No	Temel öğrenme Kazanımları	1	2	3	4	5
1	Matematik, fen ve mühendislik temel bilgisi ile donanımlı olma
2	Makine mühendisliğinin temel kavram, kuram ve prensiplerine hâkim olma
3	Makine mühendisliği temel alanlarında deney tasarlayıp, yapabilme; çıkan sonuçları ve elde edilen verileri irdeleyip yorumlayabilme
4	Çeşitli mühendislik teknikleri ve becerileri ile donanımlı olma
5	Teknik, ekonomik, çevresel, üretilebilirlik, sürdürülebilirlik sınırlamaları dâhilinde çeşitli mühendislik ihtiyaçlarını karşılamak üzere bir sistem, bileşen veya süreç tasarlayabilme
6	Bir işletmede karşılaşabileceği uygulamaları bağımsızca inceleyip öğrenebilme; gördüğü problemlerinin kritik değerlendirmesini yapabilme; problemleri formüle edebilme ve uygun tekniği seçerek çözüm getirebilme
7	Bir ürünün veya üretim yönteminin tanımlanması, tasarlanması, geliştirilmesi ve kullanıma alınmasına öncülük edebilme
8	Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliğinin farkında olma ve kendini devamlı yenileyebilme
9	İngilizceyi teknik veya teknik olmayan konularda yazılı ve sözlü etkin kullanabilme
10	Çok etkin bir biçimde bilgisayar kullanabilme; bilgisayar destekli çizim, tasarım, çözümleme ve sunum yapabilme
11	Takım çalışmasına yatkın olma, çevresiyle iyi iletişim kurabilme; çok yönlü ve disiplinler arası çalışan bir takımın üyesi olarak verimli çalışabilme
12	Teknik ve etik sorumluluklarının farkında, meraklı ve yenilikçi olma

DERS AKIŞI
Hafta	Konular	Ön Hazırlık	Yöntem
1	Demirin dönüşüm diyagramı, ferrit ve östenitin kristal yapıları ve özellikleri	Ders notları ve referanslar
2	Demir karbon denge diyagramı, sade karbonlu çeliklerde yavaş ısıtma ve soğutma sonucu oluşan yapılar ve özellikleri	Ders notları ve referanslar
3	Zaman sıcaklık dönüşüm ve İzotermal dönüşüm ve sürekli soğuma dönüşüm diyagramları	Ders notları ve referanslar
4	Sertleşme kabiliyeti ve sertleşme kabiliyeti ile ilgili verilerin belirlenmesi ve kullanımı	Ders notları ve referanslar
5	Çeliğin ısıl işlemine giriş, östenitleştirme, küreselleştirme ve yeniden kristalleşme işlemleri	Ders notları ve referanslar
6	Gerilim giderme, yumuşatma tavı ve normalizasyon işlemleri	Ders notları ve referanslar
7	Sertleştirme işlemi; ısıtma ortamı, ısıtma hızı, sertleştirme sıcaklığı ve bekletme süresinin etkileri	Ders notları ve referanslar
8	Ara Sınav	Lecture notes and references
9	Doğrudan soğutma, martemperleme, ostemperleme ve temperleme işlemleri, soğutma ortamları	Ders notları ve referanslar
10	Yüzey sertleştirme işlemleri; Karbürleme, karbürleme yöntemleri ve karbürleme sonrası uygulanan ısıl işlemleri	Ders notları ve referanslar
11	Alev ve indüksiyon yöntemleriyle yüzey sertleştirme, nitrürleme	Ders notları ve referanslar
12	Tasarımın ısıl işlemlerde önemi ve artık gerilmeler	Ders notları ve referanslar
13	Vaka çalışmaları; sertleştirme işlemlerinde olabilecek problemler ve giderilmesi	Ders notları ve referanslar
14	Metalografi	Ders notları ve referanslar
15	Laboratuar çalışması	Ders notları ve referanslar
16-17	Yarıyıl Sonu Sınavları	Lecture notes and references

KAYNAKLAR
Ders Notu
Diğer Kaynaklar

Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü

Fen Bilimleri Enstitüsü

Sağlık Bilimleri Enstitüsü

Sosyal Bilimler Enstitüsü